การเลือกหัวฉีดสเปรย์สำหรับงานอุตสาหกรรม: ประเภท–วัสดุ–ขนาดหยด วิธีเลือกให้ตรงงานเคลือบ/ทำความสะอาด/กดฝุ่น

บทนำ: ทำไม “หัวฉีด” จึงกำหนดคุณภาพของกระบวนการ

ในงานอุตสาหกรรม หัวฉีดสเปรย์คือจุดที่แปลง แรงดัน → รูปแบบลำสเปรย์และขนาดหยด โดยตรง ผลลัพธ์ที่ต้องการ—ไม่ว่าจะเป็น ทำความสะอาด (CIP), เคลือบผิว/ขึ้นฟิล์ม, ทำให้เย็น/เพิ่มความชื้น, กดฝุ่น, ดักจับไอ/ก๊าซ (scrubbing)—ขึ้นกับ ลวดลายการพ่น (pattern), ขนาดหยด (droplet), อัตราการไหล (Q), มุมพ่น (°), แรงดันทำงาน, และวัสดุ ที่ถูกต้อง หากเลือกผิด: สิ้นเปลืองพลังงาน–สาร, เคลือบไม่สม่ำเสมอ, พื้นเฉอะแฉะ, เครื่องสึกเร็ว และคุณภาพกระบวนการไม่คงที่

ประเภทหัวฉีดยอดนิยมและงานที่เหมาะ

• กรวยเต็ม (Full Cone): หยด กลาง–หยาบ กระจายเต็มวง เหมาะ ล้างชิ้นงาน/สเปรย์คูลลิ่ง/ล้างตะแกรง ต้องการความครอบคลุมสูง

• กรวยกลวง (Hollow Cone): หยด ละเอียดกว่า กระจายรอบวง เหมาะ เคลือบผิวบาง/ทำฝอยเพื่อดูดซับความร้อนเร็ว

• พัดแบน (Flat Fan): สร้างแผ่นพัดกว้าง สม่ำเสมอ เหมาะ ล้างสายพาน/ฉีดคัดทิศทาง/เคลือบเส้นใย ต้องการซ้อนทับระนาบ

• สตรีม/เจ็ตตรง (Solid Stream): แรงปะทะสูง จุดเดียว เหมาะ ดีสเกล/เจาะคราบ/ตัดล้างจุด

• สไปรัล (Spiral Nozzle): สร้าง ละอองมากที่ ΔP ต่ำ ทนการอุดตัน เหมาะ กดฝุ่น/ดับกลิ่น/พรี-สครับ

• ละอองฝอยอัดอากาศ (Air Atomizing/Air-Assisted): หยด ละเอียดมาก (ไมครอน) ที่แรงดันของเหลวต่ำ แต่ใช้ลมอัด เหมาะ เคลือบ/ทำให้ชื้น/ควบคุม PM และงานที่ต้องการโมดูลเลตละเอียด

• ไมโครมิสต์/โฟกกิง (High-Pressure Fine Mist): ใช้แรงดันน้ำสูงให้หยดเล็ก เหมาะ เพิ่มความชื้น/คูลลิ่ง/กดฝุ่นเฉพาะจุด โดยไม่เปียกมาก

เกณฑ์เลือกอย่างเป็นระบบ (ตัดสินใจเร็ว แต่ไม่พลาด)

1. วัตถุประสงค์กระบวนการ

   • ล้าง/แรงปะทะสูง → สตรีม/พัดแบนมุมแคบ

   • เคลือบสม่ำเสมอ/ฟิล์มบาง → พัดแบน/กรวยกลวง/ละอองฝอย

   • ทำความชื้น/คูลลิ่ง/กดฝุ่น → กรวยเต็ม/สไปรัล/ไมโครมิสต์

   • ดักจับก๊าซ/สครับ → สไปรัล/กรวยเต็ม (เน้นพื้นที่ผิวหยดสูง)

2. ขนาดหยด (Droplet Size)

   • เล็ก (≤100–200 µm): เคลือบ/ระเหยไว/เพิ่มพื้นที่ผิว แต่เสี่ยงฟุ้ง

   • กลาง–หยาบ (200–1000+ µm): แรงปะทะสูง ไม่ฟุ้ง เหมาะล้าง/กดฝุ่นพื้นที่เปิด

3. อัตราการไหล (Q) & แรงดัน (ΔP)

   • ใช้กราฟผู้ผลิตเลือกหัวฉีดให้ Q ที่แรงดันทำงานจริง (อย่าดู Q ที่ Max อย่างเดียว)

4. มุมพ่น (Spray Angle)

   • 15–45° พุ่งไกล/แรงปะทะสูง

   • 60–110° ครอบคลุมพื้นที่มาก เหมาะห้องสเปรย์/สายพาน

5. ความหนืด/ของผสม

   • ของเหลวหนืด/มีอนุภาค → เลือกหัว ทางเดินกว้าง/สไปรัล/เต็มกรวย ลดอุดตัน

6. วัสดุและความเข้ากันได้ (Chemical Compatibility)

   • SS316/316L: งานทั่วไป/กัดกร่อนปานกลาง–สูง

   • Brass: น้ำ/น้ำมันบางชนิด (ไม่เหมาะสารกัดกร่อนจัด)

   • PVDF/PTFE: สารเคมีเข้มข้น/อุณหภูมิ/การกัดกร่อนสูง

   • Hastelloy/Monel: สภาวะเคมีรุนแรง/คลอไรด์สูง

   • งานอาหาร/เครื่องดื่ม → ตรวจ Food Grade/เอกสารรับรอง

7. บำรุงรักษา & กรอง

   • ระบุ ขนาดตะแกรง/ไส้กรอง (mesh) ให้เล็กกว่ารูหัวฉีดมากพอ

   • เผื่อ Anti-drip/Check Valve สำหรับงานที่ต้องตัดน้ำสะอาดไม่หยด

   • ติด เกจแรงดันก่อน–หลัง, Quick-Release สำหรับถอดล้าง

เทคนิคติดตั้งให้ “สม่ำเสมอ ประหยัดสาร ไม่อุดตัน”

• เว้นท่อตรงก่อน–หลังหัวฉีด ให้การไหลสม่ำเสมอ ลดการส่ายของลำ

• เลือกความสูง–ระยะซ้อนทับ ให้แผ่นพัด/วงกรวยครอบคลุมโดยไม่เกิด hotspot

• กรอง 2 ชั้นขึ้นไป (หยาบ→ละเอียด เช่น 80–100 mesh แล้วค่อย 200+ mesh สำหรับหัวรูเล็ก)

• ปรับแรงดันด้วยวาล์ว/เรกกูเลเตอร์ และบันทึกค่า แรงดัน–Q ฐาน ใช้เทียบเชิงป้องกัน (ถ้า Q สูงขึ้นโดยแรงดันเท่าเดิม = รูสึก/สึกกร่อน)

• ใช้ข้อต่อ/โอริงคุณภาพ ทนน้ำ–สาร–อุณหภูมิ ลดรั่ว/ฟองอากาศ

• จูนมุมและจุดยึด ให้เลี่ยงลมสวนทิศ (ถ้ามีพัดลม/โฟลว์อากาศในไลน์ผลิต)

บำรุงรักษาเชิงป้องกัน (Preventive) ที่ควรมี

• ตรวจอัตราการไหลรายเดือน: ถ้าไหลเกินสเปค >+10% แสดงว่ารูขยาย/สึก → เปลี่ยนหัว

• ทำความสะอาดตามชนิดสาร: แช่สารทำความสะอาดที่เข้ากันได้ (ตรวจคู่มือ) หลีกเลี่ยงกรด/ด่างที่กัดวัสดุ

• ล้างไส้กรอง/เปลี่ยนตามชั่วโมงงาน น้ำ/สารขุ่นให้ถี่ขึ้น

• สำรองหัว/โอริง เพื่อลด Downtime

• บันทึกการเปลี่ยนอะไหล่ และแนวโน้มค่าแรงดัน–Q เพื่อคาดการณ์ล่วงหน้า

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย (เลี่ยงได้ = คุณภาพขึ้นทันที)

• เลือกหัวจาก “ขนาดเกลียว/ราคา” โดย ไม่ดู Q–ΔP–มุม

• ใช้หัวละเอียดกับของเหลวมีอนุภาค → อุดตันถี่

• ไม่กรอง/กรองไม่พอ → สเปรย์เบี้ยว อายุหัวสั้น

• ใช้วัสดุไม่เข้ากับสาร/อุณหภูมิ → กัดกร่อน–แตกร้าว

• ไม่คุมแรงดันคงที่ → ขนาดหยดแกว่ง คุณภาพไม่สม่ำเสมอ
  
  หัวฉีดสเปรย์อุตสาหกรรม, full cone nozzle, hollow cone nozzle, flat fan nozzle, spiral nozzle, air atomizing nozzle, droplet size microns, spray angle 60–110, flow rate L/min, pressure bar, SS316 nozzle, PVDF PTFE nozzle, Hastelloy, CIP cleaning, coating line, cooling spray, humidification, dust suppression, gas scrubbing, anti-drip check valve, strainer mesh
  
  

  ถาม: จะรู้ได้อย่างไรว่าหัวฉีด “สึก” แล้ว?
  ตอบ: วัด Q ที่แรงดันคงที่ เทียบสเปค หากเพิ่มเกิน +10% (โดยแรงดันเท่าเดิม) คือรูขยาย/สึก ควรเปลี่ยนทันที

  ถาม: เลือกมุมพ่นเท่าไรดีสำหรับล้างสายพาน?
  ตอบ: เริ่ม 65–80° ให้พอดีกับความกว้างสายพานและระยะหัว–ชิ้นงาน ปรับจำนวนหัวและการซ้อนทับให้ไม่มีจุดแห้ง

  ถาม: ต่างกันอย่างไรระหว่างกรวยเต็มกับพัดแบน?
  ตอบ: กรวยเต็ม ให้ครอบคลุมเชิงปริมาตร/หลุมลึก ส่วน พัดแบน เหมาะปูหน้ากว้างสม่ำเสมอและจัดแนวหัวได้ง่ายบนบูม/ราง

  ถาม: เมื่อใดควรใช้ Air Atomizing?
  ตอบ: เมื่อต้องการ หยดละเอียดมาก/ควบคุมได้กว้าง ที่แรงดันของเหลวไม่สูง แต่ต้องมีระบบลมอัด/ควบคุมอัตราลมร่วม

  ถาม: เลือกวัสดุอย่างไรกับสารกัดกร่อน?
  ตอบ: เริ่มจาก SS316 หากยังถูกกัด ให้พิจารณา PVDF/PTFE หรือ Hastelloy โดยอ้างอิงตาราง compatibility รายสารและอุณหภูมิ
  
  
  

  ต้องการ หัวฉีดสเปรย์อุตสาหกรรม ที่ตรงสเปคจริง พร้อมแบบติดตั้งและแผนบำรุงรักษา?
  ติดต่อทีม MR. THAI WATER เราช่วย

  • วิเคราะห์ เป้าหมายกระบวนการ → แนะนำ ชนิดหัว/มุมพ่น/ขนาดหยด/อัตราการไหล

  • เลือก วัสดุ (SS316, PVDF, PTFE, Hastelloy) ให้เข้ากับสาร–อุณหภูมิ

  • จัด BOQ + ผังติดตั้ง + แผนกรอง–ป้องกันอุดตัน และ อะไหล่สำรอง
    เพื่อคุณภาพที่ สม่ำเสมอ ประหยัดสาร ลด Downtime

  • บอกเรา: ของเหลว/สาร, อุณหภูมิ, Q/แรงดันที่มี, ความกว้างพื้นที่, วัตถุประสงค์

  • รับข้อเสนอ ที่คุ้มงบและพิสูจน์ได้หน้างาน